بسم الله الرحمن الرحیم
گزارش کارگاه طرحنامه نویسی
با استعانت از ایزد منان و استعانت از امام عصر ( عج ) کارگاه طرحنامه نویسی توسط استاد محترم سرکار خانم صغری ملا ولی در تاریخ 29/1/1396در مکان حوزه علمیه فاطمه الزهرا ( سلام الله علیها ) شهرستان بیجار برگزار گردید .
جلسه با سلام و صلوات بر محمد وآل محمد آغاز گردید استاد ضمن بیان اهمیت پژوهش و چیستی آن جلسه را در رابطه با موضوع کارگاه اینگونه آغاز نمودند :
تعریف طرح نامه تحقیق: طرح تحقیق، برنامه اجرایی و جزئیات فعالیت ها و امور مربوط به موضوع تحقیق را در بردارد. به عبارت ساده تر طرح تحقیق نقشه ی چگونگی انجام دادن تحقیق علمی است.»
« طرح تحقیق مانند نقشه ی اولیه ای است که مهندسان پیش از آغاز به کار ساختمان، تهیه می کنند و در طرح تحقیق، محقق تصویری کلی از انچه را که دنبال می کند نشان می دهد.»
اهمیت طرح نامه تحقیق :
1. برنامه ریزی و انجام پژوهش را تسهیل می کند.
2. همچون قطب نمایی است که جهت حرکت پژوهشگر را مشخص می نماید.
3. از آنجا که غالب پژوهشها برای کسب درجه علمی یا حمایتهای مالی می باشد لذا باید نقشه اولیه پژوهش مورد نظر به مسولان ذیربط تحویل داده شود تا مورد ارزیابی و تصویب قرار گیرد.
4. مهمترین ویژگی و خاصیت طرح پژوهشی ویژگی پیش بینی کنندگی آن است. در طرح تحقیق، کلیه فعالیت ها و اموری که از ابتدای شروع یک پژوهش علمی تا آخرین مرحله آن یعنی ارائه گزارش نهایی باید انجام شود، تعیین می شود.
5. همچنین ترتیب زمانی اجرای هر فعالیت نیز مشخص می گردد. این مهم باعث می شود تا هیچ امری در طول فرآیند تحقیق مورد غفلت واقع نگردد. علاوه بر این دقت و تامل کافی در تهیه طرح پژوهشی از سردرگمی و بلاتکلیفی محقق در طول انجام پژوهش جلوگیری می کند.
انواع طرح نامه تحقیق در تحقیقات پایانی
1. طرح اجمالی
2. طرح تفصیلی
ساختار طرح تحقیق:
1. بیان مسئله (تبیین موضوع)
2. اهمیت و ضرورت تحقیق
3. اهداف و فواید تحقیق
4. پیشینه تحقیق
5. سوالات تحقیق
6. فرضیه تحقیق
7. ساختار تحقیق
8. منابع پیشنهادی
بیان مسأله در طرح تحقیق :
این بخش از تحقیق معین کننده مراحل بعدی تحقیق اعم از اهداف و روش تحقیق می باشد.
در این بخش اطلاعات زمینه ای و ابعاد مختلف موضوع ، دلایل انتخاب و فواید ناشی از تحقیق را به روشنی توضیح می دهد تا ضرورت انجام تحقیق احساس شود و اهمیت آن آشکار گردد
همچنین در ارائه طرح پژوهشی به مسولین و سازمانهای تامین کننده بودجه و توجیه آنان کاربرد دارد.
در بیان مسأله اول باید موضوع به صورت کلی توضیح داده شود سپس به طور اختصاصی آن را شرح داد.
قالب بیان مسأله:
1. بیان ریشه موضوع بصورت عام و کلی
2. بخش خاص مرتبط با موضوع
3. خود موضوع
مثال برای بیان مسأله
موضوع : تربیت عاطفی انسان در قرآن
دو بعدی بودن انسان و تربیت پذیر بودن (بخش عام)
تربیت و ابعاد مختلف آن در انسان (بخش خاص)
تربیت عاطفی انسان از نگاه قرآن (بخش اخص = خود موضوع)
در تدوین بیان مساله باید به نکات توجه کرد:
تعریف مسئله ( توضیح بنیادی موضوع، تبیین ابعاد و وسعت آن)
اهمیت مسئله :
1. راه حل های موجود
2. لزوم اجرای پژوهش
3. اشاره به آنچه می خواهد انجام شود.
4. مطالعه پیشینه تحقیق
5. محقق باید ابتدا به مطالعه پیشینه پژوهشی موضوع مورد نظر بپردازد.
پیشینه تحقیق : بررسی تاریخچه موضوع تحقیق
هدف از پرداختن به پیشینه :
1. برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهشهای قبلی با مسئله تحقیق
2. آشنایی با چارچوب نظری یا تجربی مسئله تحقیق
3. آشنایی با روشهای تحقیق مورد استفاده در پژوهشهای گذشته
4. پیشگیری از دوباره کاری
5. استفاده از تجربیات مفید محققان قبلی
6. آگاهی از نقاط ضعف پژوهشهای پیشین
راههای دستیابی به پیشینه تحقیق
1. منابع اطلاعاتی مرتبط با موضوع انتخاب شود.
2. نتایج تحقیقات قبلی مطالعه و نقد و بررسی شود
3. ترتیب موارد از کلی به جزیی تدوین گردد.
4. بر مهمترین و شایسته ترین پژوهشهای مرتبط با موضوع تمرکز شود.
اقسام پیشینه :
1 – پیشینه پیدایی : گزارش تاریخچه موضوع تحقیق که از چه زمانی در عالم تکوین پدید آمده است .
2 – گزارش تحلیلی از کتاب ها پایان نامه ها و مقالاتی که در این زمینه تدوین شده است .
اهمیت وضرورت تحقیق
در این قسمت محقق باید روشن نماید که موضوع چه اهمیتی دارد و چرا باید تحقیق شود و وقتی تحقیق تمام شد چه چیزهایی را می خواهد گزارش کند و چه ارزشی دارد.
در این بخش می بایست جوانب موضوعد و چگونگی ارتباط ان با رشته تحصیلی مورد نظر و اهمیت موضوع به لحاظ علمی و کاربردی توضیح داده شود.
در اهمیت به آثار مثبت انجام تحقیق اشاره شود
در ضرورت به آثار منفی تحقیق اشاره شود.
برای بیان سوالات اصلی و فرعی و فرضیات و اهداف ابتدا باید ساختار تحقیق روشن شود سپس به سراغ این مباحث رفت .
هدف کلی : بررسی + عنوان تحقیق
هدف جزئی : بررسی + عناوین فصول
سوال اصلی : بیان عنوان تحقیق به صورت سوالی
سوالات فرعی : بیان عناوین فصول به صورت سوالی
فرضیه :جواب احتمالی به سوال اصلی یا جواب احتمالی به سوالات فرعی
در پایان جلسه استاد محترم سایت های معتبر را جهت مراجعه طلاب عزیز برای یافتن منابع تحقیق خود بیان نموده و همچنین نحوه جست و جو در ایران داگ را به طلاب عزیز آموزش دادند .